Araştırmacılar, Alplerin şu anda nasıl hareket ettiğini gösteriyor
Araştırmacılar, Avrupa’da halen devam eden dağ yapısının dinamiklerini saniyesine kadar doğru GPS verilerini kullanarak çizdiler.
Afrika kıta levhası, 200 milyon yıldır Avrupa’ya baskı yapıyor. Dağ yapısının ilk büyük aşaması yaklaşık 50 milyon yıl önce başladı, ancak yalnızca beş milyon yıl sürdü. O zamandan beri hareket yavaşlamış olsa da, Alpler bugün hala hareket ediyor. Araştırmacılar, sıradağların kuzeye yaklaşık yarım milimetre kaydığını ve her yıl 1,8 milimetre yükseldiğini bulmuşlardır. Karşılaştırma için: Maksimum sırasında, Alpler yılda 5 milimetre büyüdü.
Alplerdeki dağ hareketleri o kadar yavaştır ki, bir yürüyüşçü altında milyarlarca ton kayanın hareket ettiğini fark etmez. Ve bu hareket çok yavaş ve çok küçük olmasına rağmen, Münih Teknik Üniversitesi’ndeki Alman Jeodezik Araştırma Enstitüsü’nden bir ekip, Alpler’in dinamiklerini her yönden görselleştirmeyi başardı.
Her 15 saniyede bir yeni konum verileri
Bilim adamları verilerini Almanya’da bulunan 300’den fazla GPS anteninden aldılar. Avusturya, Slovenya, İtalya, Fransa ve İsviçre Alpleri yer almaktadır. Çoğu AB projesi ALPS-GPSQUAKENET’in bir parçası olarak kurulan ölçüm istasyonları, son on iki yıldır her 15 saniyede bir milimetrenin kesri içinde kesin konumu belirliyor.
Laura Sánchez, “En büyük zorluk, çok sayıda ölçüm verisinin aynı şekilde işlenmesiydi” diye açıklıyor. “Öyleyse ölçümler sürekli olarak kar veya diğer faktörlerden etkilenir.”
Bilim adamları daha sonra tüm Alp bölgesi için dağ yürüyüşünün bir bilgisayar modelini oluşturmak için düzeltilmiş ölçüm verilerini kullandılar. “Önceki değerlendirmeler her zaman ayrı bölgelerle sınırlıydı. Modelimiz Deniz Alpleri’nden Viyana’ya kadar uzanıyor ve bu nedenle sıradağların tüm kısımlarını kapsıyor” diye açıklıyor Jeodezik Jeodinamiği Kürsüsü’nden Florian Seitz. “Ayrıca yatay ve dikey yer değiştirmeler ile genişleme ve sıkıştırmayı 25 kilometrelik bir çözünürlükle görüntüleyebiliyoruz.”
Alpler eşit şekilde kaymıyor
Bilim adamlarının Earth System Science Data dergisinde bildirdiği gibi, hareket modeli Alplerin eşit şekilde değişmediğini de gösteriyor. Örneğin Güney ve Doğu Tirol’de dağlar kuzey yerine doğuya doğru hareket eder. Ayrıca bu bölge araştırmacıların açıkladığı gibi sıkıştırılmıştır. Ancak Alplerin yükselişi de bölgeden bölgeye farklılık gösteriyor: Batı Alplerin güney kesiminde dağlar çok az yükselirken, Alplerin merkezinde ise yükselme maksimum 2 milimetreye ulaşıyor.
